amek
zbudowany został około 1300 roku przez komtura Konrada von Sacka.
Budowla była murowana, stała na stromym wzniesieniu, dostępnym
tylko z jednej zachodniej strony, na prawym brzegu rzeki Drwęcy a
jej wznoszenie trwało kilkanaście lat i kontynuowali ją następcy
Sacka – Herman i Luther z Brunszwiku.
W skład założenia
wchodził zamek wysoki ukończony ok. 1330 roku oraz zamek niski
(przedzamcze). W zamku niskim znajdowała się część gospodarcza
jak stajnie, spichlerze czy stodoły. Natomiast główny budynek
zamkowy to budowla czteroskrzydłowa z wewnętrznym dziedzińcem i
narożnymi wieżyczkami. W narożniku północno – wschodnim
stała ośmioboczna wieża, której część podziemną
wykorzystywano jako więzienie. Skrzydła zamku nie były z sobą połączone
żadnymi wewnętrznymi przejściami ze względów bezpieczeństwa.
Na parterze budynku zamkowego znajdowały się pomieszczenia
gospodarcze takie jak kuchnia, piekarnia czy nawet stajnie natomiast
na pierwszym piętrze w skrzydle południowym były takie
pomieszczenia jak: kaplica, kapitularz, infirmeria (szpital), skrzydło
wschodnie posiadało zakrystię, refektarz i sień, w skrzydle północnym
- dormitorium (wspólna sypialnia braci zakonnych) natomiast skrzydło
zachodnie przeznaczone było na prywatne mieszkanie dla komtura.
Drugie piętro budynku służyło do przechowywania broni oraz zboża
a dostać się tam można było przez ukryte wejścia. Stąd także
wchodziło się na ganki obronne.
Główne wejście na
dziedziniec prowadziło z zamku niskiego przez most nad suchą fosą
oraz strzeżoną, ciężką bramę. Natomiast na teren dolnego zamku
dostać się można było przez wieżę bramną, którą poprzedzał
most zwodzony przerzucony nad fosą. Całość przedzamcza ogrodzona
była murem obronnym z wieżyczkami.
Zamek w 1330 i 1332 roku oblegany był przez wojska Władysława
Łokietka lecz nie udało mu się go zdobyć. Zrobił to jednak
Władysław
Jagiełło prawie sto lat później bo w 1422 roku lecz już pod
koniec tegoż roku warownia wróciła do rąk krzyżackich i przystąpiono
do remontowania i przebudowy zamku.
Na początku wojny
trzynastoletniej zamek w Golubiu został zajęty przez powstańców
tzw. Związku Pruskiego zawiązanego w 1440 roku, Krzyżacy zostali
wypędzeni a zamek przeszedł pod panowanie króla polskiego
Kazimierza Jagiellończyka. Umocnił on budowlę i broniące się w
niej w 1460 roku wojska czeskie, walczące po polskiej stronie
potrafiły przez dwa lata odpierać ataki wojsk krzyżackich. Po
pokoju toruńskim w 1466 roku na zamku zasiedli polscy starostowie.
Król Zygmunt Stary w 1511 roku nakazał przebudowanie i
odremontowanie zamku.
W 1623 roku siostra króla Zygmunta III Wazy
i starościna golubska
Anna przebudowuje dawny krzyżacki zamek. Budynki przykryte zostały
miedzianym dachem jednospadowym, mury zwieńczono attyką, w narożnikach
dobudowano okrągłe kopulaste wieżyczki, powiększono okna, drzwi
i niektóre pomieszczenia.
Po śmierci Anny Wazówny
zamek przechodzi w ręce żony Zygmunta III Konstancji, później
jej córki Anny Katarzyny. Od 1638 roku
zamek należy do Cecyli Renaty – żony Władysława IV.
W następnych wiekach zmieniają się jego właściciele a są nimi
kolejno rodziny Szczawińskich, Lubomirskich, Grudzińskich, Denhoffów
i Wesselów.
Podczas wojen w XVIII
wieku zamek częściowo ulegał zniszczeniu lecz nie były to
wielkie uszkodzenia. Potrzebne były liczne naprawy głównie wnętrz
zamku. Przedzamcze i mury obronne uległy jednak zniszczeniu.
Wiek XIX
to częste zmiany przeznaczenia budynku np. szpital w 1807 roku,
intendentura pruska w 1825 czy więzienie w 1833 roku nie przyczyniły
się do polepszenia jego stanu. Nie remontowana budowla popadała w
ruinę. W roku 1842 zawaliła się attyka wschodnia, która upadając
na dach zniszczyła wszystkie stropy aż do piwnic. Ćwierć wieku później
zawaliło się skrzydło północne oraz fragment południowego.
W początku XX wieku
przystąpiono do remontu zamku lecz przerwała je pierwsza wojna światowa.
Po jej zakończeniu zabezpieczono częściowo budowlę. W 1937 roku
przystąpiono do ponownego remontu i znowu wybuch drugiej wojny światowej
przerwał te prace.
Po wojnie rozpoczęto
prace zabezpieczające a następnie remontowe. W 1976 roku
odremontowano zamek wysoki a w 2005 roku odtworzono mury i fosy
dawnego zamku, zmieniono pokrycia dachów, udostępniono do
zwiedzania zamkowe sale.
Na zamku odbywają się
obecnie różnego rodzaju imprezy jak np. turnieje rycerskie.